Dyrektywa Omnibus – zmiany w prawie od 1 stycznia 2023 r.
Od nowego roku nastąpiły ważne zmiany w przepisach prawa. Weszły w życie unijne dyrektywy (tzw. Omnibus, towarowa i cyfrowa). Nowe przepisy nakładają na sprzedawców wiele dodatkowych obowiązków, z których muszą się wywiązać, inaczej grożą im wysokie kary finansowe.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/2161 (tzw. dyrektywa Omnibus) wprowadza wiele zmian, które mają na celu zwiększyć ochronę praw konsumentów. Aby tak się stało, a klienci byli traktowani równo w całej Unii Europejskiej, na sprzedawców zostały nałożone nowe obowiązki informacyjne.
Od stycznia informowanie o obniżkach będzie wymagało podania, obok obniżonej ceny danego produktu, również jego najniższej ceny, która obowiązywała w okresie ostatnich 30 dni przed wprowadzeniem obniżki.
W przypadku towarów „nowo wprowadzonych do obrotu", które były oferowane do sprzedaży w okresie krótszym niż 30 dni – obok informacji o obniżonej cenie należy podać informację o najniższej cenie tego produktu, która obowiązywała od dnia rozpoczęcia wprowadzenia tego produktu do sprzedaży do dnia wprowadzenia obniżki.
Trochę inaczej ma się kwestia towarów z krótkim terminem przydatności. Co wydaje się oczywiste, w przypadku obniżek np. cen żywności o krótkim terminie przydatności, zastosowanie ww. 30-dniowego terminu byłoby niemożliwe do zrealizowania. Wyjątek od zasady uwidaczniania informacji o najniższej cenie towaru, jaka obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki, dotyczy towarów, które ulegają szybkiemu zepsuciu lub mają krótki termin przydatności. W tym przypadku uwidacznia się obok informacji o obniżonej cenie, informację o cenie sprzed pierwszego zastosowania obniżki.
Dyrektywa Omnibus wprowadza także nowe obowiązki informacyjne dla sprzedawców, którzy pozwalają na publikację opinii o produktach oferowanych w swoim sklepie. Od stycznia będą musieli je weryfikować – udowodnić, że pochodzą od konsumentów, którzy używali lub nabyli dany produkt.
93% klientów kieruje się opiniami na temat produktów nim je zakupi. Tak wynika z badań firmy Podium. Firma Reevoo pokazuje z kolei, że im więcej opinii, tym większa konwersja. Według jej badań, produkt, który zgromadził do 50 opinii, może podnieść konwersję aż o 18%. Opinie są więc na wagę złota i dziś sklepy doskonale o tym wiedzą. Stąd tak duży nacisk na zbieranie opinii, niekoniecznie od realnych kupujących. Proces ma na celu zaprzestanie nieuczciwych praktyk rynkowych.
Kolejną kwestią którą wprowadza dyrektywa Omnibus jest obowiązek informowania o profilowaniu cen. Niektórzy przedsiębiorcy dostosowują ceny pod konkretnych konsumentów lub ich kategorii. Mogą tak robić w oparciu o zautomatyzowane podejmowanie decyzji i profilowanie zachowania konsumentów, np. w zależności od ich lokalizacji, urządzenia, z którego korzystają (smartfon, komputer stacjonarny) czy historii przeglądanych stron. Jeśli przedsiębiorca stosuje profilowanie, to od 1 stycznia 2023 będzie musiał o tym jasno poinformować konsumenta. Dziś wielu klientów nie wie o takiej taktyce sprzedawców, a przecież wskazana im cena może być dla nich zwyczajnie niekorzystna. Warto zaznaczyć, że nie dotyczy to dynamicznego profilowania cen lub ustalania cen w czasie rzeczywistym, czyli mechanizmów, które opierają się na czynnikach niezwiązanych z osobą konkretnego użytkownika, np. zmianą popytu na dany towar.
W przypadku braku realizacji omówionych obowiązków odnoszących się do informowania o obniżonej cenie, przedsiębiorcom będą grozić kary finansowe w wysokości do 20 000 zł. Natomiast jeżeli naruszenia powtórzą się trzykrotnie w perspektywie 12 miesięcy – maksymalna wysokość kary to 40 000 zł. Za kontrole w tym zakresie oraz nakładanie ww. kar odpowiadać będzie Inspekcja Handlowa.
Nałożenie wyżej określonych kar nie będzie możliwie, o ile od dnia stwierdzenia niewykonania ww. obowiązku, upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym stwierdzono naruszenie tego obowiązku.
Dodatkowo, jeżeli przedsiębiorcy będą stosować fikcyjne obniżki, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, może uznać taką praktykę za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. Wówczas wysokość maksymalnej kary może wynieść nawet do 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Nadto ww. podmiot może nałożyć na osobę zarządzającą karę pieniężną w wysokości do 2 000 000 zł, jeżeli osoba ta, w ramach sprawowania swojej funkcji w czasie trwania stwierdzonego naruszenia, umyślnie dopuściła przez swoje działanie lub zaniechanie do zaistnienia praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Sankcje te mogą zostać nałożone na każdy podmiot, jeżeli jego działania wywołują skutki na terenie Rzeczpospolitej Polskiej.
W przypadku braku realizacji obowiązku informowania o indywidualnym dostosowaniu ceny przedsiębiorcom grożą ww. sankcje nakładane przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Również takie zachowanie może zostać uznane za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów polegającą na naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji.
W razie pytań lub wątpliwości dotyczących interpretacji dyrektywy i jej stosowania pozostaję do Państwa dyspozycji.
Kinga Wesołowska
Zespół Organizacji i Promocji KZRSS
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.
Tekst na postawie https://www.parp.gov.pl/component/content/article/76083:implementacja-tzw-dyrektywy-omnibus-zmiany-w-prawie-konsumenckim
